Inhoud
Mendeliaanse genetica en moderne genetica zijn eigenlijk slechts delen van hetzelfde. Gregor Mendel vormde de basis van moderne genetica. Latere wetenschappers bouwden voort op zijn ideeën en wetten en werkten daarover verder uit. Niets in de moderne genetica is het niet eens met de interpretatie van Mendels van genetica, maar het heeft gevallen gevonden waarin genetica ingewikkelder is dan de versie die hij heeft ontdekt.
Mendeliaanse genetica
Gregor Mendel voerde zijn beroemde experimenten uit op erwtplanten.Door de uitkomst van het kruisen van verschillende erwtenplanten te observeren, kon Mendel erachter komen dat beide ouders een allel aan hun jongen bijdroegen. Allelen zijn de variëteiten die een erfelijke eigenschap kan hebben (dus "rechtbladig" en "krulbladig" kunnen twee allelen zijn van de "bladvormige" eigenschap). Mendel bedacht dat sommige allelen - dominante allelen genoemd - de aanwezigheid van andere allelen zullen maskeren - recessieve allelen genoemd. Met behulp van waarschijnlijkheid en een begrip van deze wetten van de genetica kon Mendel de uitkomst voorspellen van het samen kruisen van verschillende erwtenplanten. Naarmate het begrip van genetica zich later ontwikkelde, werd het duidelijk dat allelen meestal verschillende versies van genen waren.
Polygene eigenschappen
In sommige gevallen is het beeld ingewikkelder dan de basis Mendeliaanse genetica. Soms werken bijvoorbeeld meerdere allelen met elkaar samen. Mendels-methoden kunnen prima werken voor een handvol allelen. Maar soms werken veel genen samen om een eigenschap te produceren. Eigenschappen beïnvloed door meerdere genen worden "polygene eigenschappen" genoemd. Hoogte wordt vaak gebruikt als een voorbeeld van een polygene eigenschap, omdat het geen basale Mendeliaanse patronen lijkt te volgen. Elk individueel gen dat bijdraagt aan hoogte volgt echter deze patronen. Het is alleen omdat veel verschillende genen bijdragen dat lengte de Mendeliaanse genetica lijkt tegen te spreken.
Seksgebonden kenmerken
Seksgebonden kenmerken zijn een speciaal gebied van Mendeliaanse genetica. Bij mensen wordt seks bepaald door twee gepaarde chromosomen die geslachtschromosomen worden genoemd. Vrouwtjes hebben twee X-vormige geslachtschromosomen, met dezelfde genen maar vaak verschillende allelen. Mannetjes hebben één X-chromosoom en één in de vorm van een "Y". Het Y-chromosoom heeft niet de meeste genen die op het X-chromosoom worden gevonden. Dus bij mensen volgen enkele eigenschappen, zoals kaalheid en de meest voorkomende vorm van kleurenblindheid, speciale patronen. Mannen ontwikkelen bijvoorbeeld meer kleurenblindheid, omdat ze slechts één kopie van het allel krijgen (van de moeder) en de vader geen kopie van het gen kan bijdragen. De meeste geslachtsgebonden kenmerken volgen normale Mendeliaanse patronen bij vrouwen.
Chromosomen, genen en DNA
Het grote verschil tussen de moderne genetica en de basiswetten van Mendels is dat moderne wetenschappers een veel duidelijker begrip hebben van de mechanismen achter de patronen die Mendel heeft waargenomen. In de jaren vijftig en zestig bijvoorbeeld decodeerden verschillende onderzoekers, waaronder figuren als Artsen James Watson en Francis Crick aan de Universiteit van Cambridge, de structuur van DNA. Wetenschappers weten nu dat genen / allelen worden gecodeerd in DNA, dat het lichaam rangschikt in chromosomen bij het delen van cellen. Inzicht in de onderliggende mechanismen van genetica heeft wetenschappers in staat gesteld verder te bouwen op het werk van Mendels. Niets in de moderne genetica is in tegenspraak met het werk van Mendels, het verklaart alleen waarom de wetten van Mendels werken en verklaart de enkele situaties waarin ze niet van toepassing lijken te zijn.