Inhoud
- Plant noch dier
- Twee tips om te helpen met giftige paddestoelidentificatie
- Richtlijnen voor toxische paddestoelidentificatie
- Een online champignongids gebruiken
Elke paddenstoelenkenner herhaalt dezelfde mantra: "Eet nooit een paddenstoel tenzij je hem positief kunt identificeren." Identificatie is echter niet altijd eenvoudig. Mycologen hebben wereldwijd ongeveer 14.000 verschillende paddenstoelensoorten gecatalogiseerd en ingedeeld in een aantal verschillende geslachten. Elk geslacht omvat meestal eetbare en oneetbare soorten, en veel van deze lijken op elkaar. Het geslacht Amanita is een goed voorbeeld. Het omvat de giftige vernietigende engel (Amanita virosa), de heerlijke Caesars-paddestoel (Amanita caesera) en de hallucinogene vlieg Amanita of paddenstoel (Amanita muscaria). Hoe weet je welke van deze je zojuist bent tegengekomen?
Een champignongids is een must voor iedereen die geïnteresseerd is in het zoeken naar paddestoelen. Het is handig als de gids afbeeldingen van giftige paddestoelen bevat, maar vanwege het enorme aantal mogelijkheden, is het nog nuttiger als de gids een soort kan bekijken terwijl je informatie invoert over het gevonden exemplaar. Een dergelijke paddenstoelengids, gepost door onderzoekers van de Universiteit van Aarhus en de Universiteit van Kopenhagen, Denemarken, is online beschikbaar. Het heet MycoKey, en het is niet de enige dergelijke gids.
Een aantal factoren spelen een positieve identificatie. Ze omvatten niet alleen uiterlijk, maar ook locatie, seizoen en groeiomstandigheden. Zelfs als u geen positieve identificatie kunt maken, kunnen sommige algemene kenmerken u waarschuwen voor de waarschijnlijkheid van een gevaarlijke soort.
Plant noch dier
Een paddestoel lijkt te groeien als een plant, maar het is geen plant. Genetisch gezien zijn paddestoellichamen dichter bij die van dieren, maar een paddestoel is ook geen dier. Het is een schimmel. In feite is een paddestoel niet eens iets dat onafhankelijk groeit. Het is gewoon het vruchtdragende deel van een verborgen organisme dat mycelium wordt genoemd. Het mycelium is een webachtige structuur die ondergronds groeit of in de poriën van rottend hout, en het kan erg groot worden. Een mycelium dat in de Blue Mountains in Oregon groeit, is 2,4 km breed en is misschien wel het grootste levende organisme op aarde.
Onder de juiste omstandigheden en voldoende vocht ontspruit een mycelium zijn vruchtlichamen, die het oppervlak van het groeimedium doorboren en groeien in structuren die kenmerkend zijn voor de soort. De structuren variëren, maar ze bevatten meestal de volgende componenten:
Cap - Dit kan parasol- of komvormig, conisch of rond zijn en het kan gevlekt, glad of bedekt met kleine puntjes zijn. Het kan al dan niet een huid hebben die gemakkelijk af te pellen is.
Stam - De stengel reikt van de dop tot het groeimedium. Het kan lang en slank of kort en dik zijn. Het kan al dan niet hol zijn. Niet alle paddestoelen hebben een stengel. Degenen die op rot hout groeien, doen dat vaak niet, en ook geen puffballs, die groot, rond en meestal eetbaar zijn (hoewel sommige giftige paddestoelen eruit zien als puffballs wanneer ze jonger zijn, dus je kunt er niet vanuit gaan dat gezwollen ding op de grond veilig is om te eten).
Kieuwen - De kieuwen zijn het sporenproducerende deel van de paddestoel. Ze bevinden zich aan de onderkant van de dop en kunnen geribbeld zijn of bestaan uit een groot aantal kleine gaten. Sommige paddestoelen hebben uitsteeksels die tanden worden genoemd in plaats van kieuwen, en sommige, zoals cantharellen, hebben aderen.
Ring of Annulus - Wanneer een ring aanwezig is, wordt deze meestal rond de stengel gewikkeld net onder de dop. Het is een overblijfsel van de universele sluier die de paddestoel moest doorbreken toen hij ontsproot.
Volva - De volva is een uitpuilende sectie aan de basis van de stengel. Het is vaak ondergronds. De aanwezigheid van een vulva, vooral een met een ring eromheen, is vaak een indicatie dat de soort giftig is.
Twee tips om te helpen met giftige paddestoelidentificatie
Als je een paddenstoel tegenkomt, kunnen een paar bepalende kenmerken je helpen de mogelijkheid te bepalen dat deze giftig is. Deze zijn niet definitief in die zin dat veel eetbare soorten ook deze kenmerken vertonen, maar als je ze opmerkt, zijn ze een goede indicatie dat je de paddestoel met rust moet laten. Je mist misschien een heerlijke traktatie, maar nog belangrijker, je sterft niet. En vergis u niet: de dood is een reële mogelijkheid. Ongeveer 60 procent van de gevallen waarbij Amanita en andere soorten betrokken zijn, leidt tot de dood.De tips zijn als volgt:
Champignons met witte kieuwen zijn vaak giftig. Dat geldt ook voor die met een ring rond de stengel en die met een vulva. Omdat de vulva vaak ondergronds is, is het belangrijk om rond de basis van een paddestoel te graven om ernaar te zoeken.
Champignons met een rode kleur op de dop of stengel zijn ook giftig of sterk hallucinogeen. De meest beruchte roodgekleurde paddestoel is Amanita muscaria, die al duizenden jaren wordt geconsumeerd om visioenen te produceren. In grote doses kan zelfs deze "magische paddestoel" dodelijk zijn. Andere Amanita-soorten hebben ook deze kleuring, en ze zijn veel minder goedaardig.
Richtlijnen voor toxische paddestoelidentificatie
De gevolgen van het verkeerd identificeren van een paddenstoel zijn ernstig, dus het is belangrijk om jezelf een aantal vragen te stellen voordat je er zelfs een aanraakt die je bent tegengekomen. Waar groeit de paddenstoel? Als het onder een boom is, wat voor boom is het dan? Als het op hout groeit, wat voor hout? Bijvoorbeeld, kippen en kuikenszwammen zijn meestal veilig - zelfs medicinaal - maar ze kunnen je ziek maken als ze groeien op naaldbomen, eucalyptus of cederbomen. Je moet ook opmerken of de paddenstoel alleen of in een cluster, in zon of schaduw groeit en in welke tijd van het jaar het is.
Als je je zelfverzekerd genoeg voelt om de paddestoel te hanteren - bij voorkeur met handschoenen - kun je de kieuwen onderzoeken, de stengel controleren op ringen en zoeken naar een vulva. Druk op de dop of maak een kleine snede met een mes. Verandert de dop van kleur, en zo ja, welke kleur? Je kunt ook een klein stukje afsnijden en het ruiken. Giftige paddenstoelen hebben vaak een onaangename, bijtende geur, terwijl goedaardige paddenstoelen verfrissend ruiken. Je kunt ook informatie krijgen door de stengel af te snijden en de dop een paar uur op een stuk papier met de kieuwkant naar beneden te leggen om een spore te krijgen. Een witte spore is een veelbetekenend teken van een Amanita-soort.
Een online champignongids gebruiken
Het is de moeite waard om de waarschuwing te herhalen om nooit een paddestoel te eten totdat je hem positief kunt identificeren. Een efficiënte manier om een positieve identificatie te maken, is door een online catalogus te gebruiken. Je kunt een gevaarlijke soort identificeren door naar foto's van giftige paddestoelen te kijken, maar als je er geen kunt vinden, navigeer dan naar een site waar je informatie over het exemplaar kunt invoeren, zodat je de soort kunt bekijken. Het zoeken begint meestal met de algemene vorm van het specimen en de kieuwstructuur, en gaat dan verder met details, zoals dop en kieuwkleur en -uur, grootte en groeiomstandigheden. Als u eenmaal op het geslacht en de soort hebt ingesteld, kunt u informatie opzoeken over de eetbaarheid - of het gebrek daaraan - van het specimen.
Vergeet niet dat paddenstoelen tegelijkertijd bedrieglijk mooi en gevaarlijk kunnen zijn. De toepasselijke naam Destroying Angel is een goed voorbeeld. Bovendien kunnen gevaarlijke paddestoelen er goedaardig uitzien. Een ontspruitende Amanita ziet er bijvoorbeeld uit als een jonge puffball en u kunt het verschil niet zien totdat u de sluier doorboort en naar kieuwen binnenin zoekt, wat betekent dat het exemplaar waarschijnlijk giftig is. Als je het niet zeker weet, laat de paddestoel dan met rust.