Inhoud
- CFK's en ozonafbrekende stoffen
- Aantasting van de ozonlaag
- Het Protocol van Montreal
- Langdurige genezing
De ozonlaag is een deel van de aardatmosfeer gevuld met moleculen die verhinderen dat schadelijke ultraviolette straling het oppervlak bereikt. In 1985 ontdekten wetenschappers van de British Antarctic Survey dat de ozonconcentraties boven de Zuidpool met een alarmerende snelheid daalden, waardoor een gat in de beschermende laag ontstond. Dit leidde tot een wetenschappelijke zoektocht naar de daders, evenals een nieuw begrip van de manieren waarop mensen het milieu beïnvloeden.
CFK's en ozonafbrekende stoffen
Studies van de British Antarctic Survey en de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration hebben geconcludeerd dat chemicaliën die voornamelijk worden gebruikt bij koeling en brandpreventie de ozonlaag aantasten. Chloorfluorkoolwaterstoffen, chloorfluorkoolwaterstoffen en halonen bevatten allemaal chloor- en broomatomen, die opmerkelijk zijn vanwege hun vermogen om ozonmoleculen te vernietigen. Hoewel er natuurlijke bronnen van chloor zijn die de bovenste atmosfeer kunnen bereiken, suggereren studies van het Amerikaanse Environmental Protection Agency of EPA dat slechts 16 procent van het chloor dat de ozonlaag bereikt, uit natuurlijke bronnen komt. Andere kunstmatige bronnen van chloor, zoals additieven voor zwembaden, zijn te onstabiel om hun weg te vinden naar de ozonlaag en schade te veroorzaken.
Aantasting van de ozonlaag
Tijdens de poolwinter stijgen ozonafbrekende moleculen op in de bovenkanten van de atmosfeer in wolken van ijskristallen. Wanneer de zomer terugkeert, raakt zonlicht deze laag deeltjes en verbreekt de binding van de CFK's en andere chemicaliën. Hierdoor komt chloor en broom vrij in de atmosfeer. Daar katalyseren de moleculen de ozonmoleculen, waarbij ze de atoombindingen verbreken en zuurstofatomen stelen. Volgens de EPA kan een enkel chlooratoom maar liefst 100.000 ozonmoleculen vernietigen, waardoor de laag veel sneller wordt uitgeput dan op natuurlijke wijze kan worden aangevuld. Naast het Antarctische gat zijn CFK's verantwoordelijk voor een algehele dunner worden van de ozonlaag en de ontwikkeling van tijdelijke hiaten in de bescherming ervan in andere delen van de wereld.
Het Protocol van Montreal
De omvang van het probleem met de aantasting van de ozonlaag leidde tot snelle actie. In 1987 ondertekenden landen over de hele wereld het Montreal Protocol en beloofden ze het gebruik van CFK's en andere ozonafbrekende stoffen in de komende jaren geleidelijk af te schaffen. Vanaf 2012 hadden 197 landen het verdrag geratificeerd, het gebruik van veel van de beoogde chemicaliën met succes beëindigd en andere aanzienlijk verminderd.
Langdurige genezing
Hoewel de reductie van CFK's en ozonafbrekende chemicaliën sinds 1987 op schema ligt, is de genezing van de ozonlaag een langzaam proces. CFC's gaan extreem lang mee en het kan behoorlijk lang duren voordat ze door de atmosfeer zijn afgedreven voordat ze hun schade aanrichten. De British Antarctic Survey schat dat het ozongat boven Antarctica ten minste 50 jaar lang elke zomer zal blijven bestaan voordat de laag terugkeert naar zijn natuurlijke staat, vanaf 2012.