Inhoud
- Hoe bioaccumulatie optreedt
- Hoe bioaccumulatoren invloed hebben op ecosystemen
- Effecten van koolwaterstof en DDT bioaccumulatie
- Effecten van bioaccumulatie van zware metalen
Gifstoffen worden steeds vaker gebruikt in onze moderne industriële wereld. Helaas vinden ze hun weg naar levende wezens. In elk ecosysteem zijn organismen nauw met elkaar verbonden door voedselketens en voedselwebben. Wanneer gifstoffen hun weg vinden naar een organisme, kunnen ze zich ophopen en blijven hangen, een fenomeen dat bioaccumulatie wordt genoemd. Vanwege interconnecties binnen een voedselweb kunnen bioaccumulerende toxines zich verspreiden naar hele ecosystemen.
Hoe bioaccumulatie optreedt
Gifstoffen komen op verschillende manieren in een voedselketen terecht: ze kunnen worden ingenomen, via de huid worden opgenomen of ingeademd, en planten nemen gifstoffen rechtstreeks uit de grond op. Om te bioaccumuleren, moet een stof vetoplosbaar, langlevende, biologisch actieve en mobiele - in staat zijn om te worden opgenomen door organismen. Wanneer herbivoren besmette planten eten, hopen de toxines zich op in hun vetweefsel. Als een carnivoor meerdere met toxines beladen herbivoren eet, worden de toxines nog meer geconcentreerd in zijn lichaam. Dit proces van biomagnificatie zet de voedselketen verder.
Hoe bioaccumulatoren invloed hebben op ecosystemen
Voor elke 10 pond voedsel dat een dier consumeert, kan ongeveer een pond lichaamsgewicht worden, waardoor de toxineconcentraties bijna 10 keer toenemen op elk niveau van de voedselketen. Aldus wordt een biomagnisch toxine potentieel het meest schadelijk voor toproofdieren, inclusief mensen die vlees of vis eten. Terwijl bioaccumulatoren worden opgeslagen in vet, komen ze vrij in de bloedbaan wanneer een dier lichaamsvet gebruikt voor energie, waardoor vitale organen en systemen worden geschaad. Ze worden ook vrijgegeven uit borstweefsel bij de melkproductie en geconsumeerd door zogende nakomelingen. Als bioaccumulatoren keystone-soorten in een ecosysteem vernietigen, zoals roofdieren die prooipopulaties beheersen, kan dit leiden tot het verlies of uitsterven van veel soorten. PCB's, PAK's, zware metalen, sommige pesticiden en cyanide zijn allemaal bioaccumulatoren.
Effecten van koolwaterstof en DDT bioaccumulatie
Tijdens een olievlek kunnen koolwaterstoffen, polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) genaamd, zich ophopen in zeedieren. PAK's zijn in verband gebracht met kanker bij mensen die vis en schaaldieren eten en de overleving, groei en het vermogen om ziekten in andere organismen te bestrijden negatief beïnvloeden. Het eten van besmette weekdieren brengt speciale risico's met zich mee, omdat ze eerder in contact komen met gemorste olie en een hoge neiging hebben tot bioaccumulatie van PAK's. Bovendien ontdekten wetenschappers in de jaren zestig dat een overgebruikt gechloreerd koolwaterstofbestrijdingsmiddel, DDT, zich ophoopte in bodem, water en organismen. Het beïnvloedde roofvogels, waaronder visetende kale adelaars, door hun eischalen te verdunnen, wat leidde tot een daling van hun populaties.
Effecten van bioaccumulatie van zware metalen
Zware metalen zijn cadmium, chroom, kobalt, lood, kwik, nikkel en tin, evenals enkele essentiële voedingsstoffen die giftig zijn in hoge doses: ijzer, zink en koper. Metaalwinning, goudwinning (waarbij kwik wordt gebruikt), elektronisch afval en industrieel afval kunnen allemaal zware metalen aan het milieu bijdragen en zowel dieren als mensen in gevaar brengen. Cadmium, kobalt, lood, kwik en nikkel interfereren met de vorming van bloedcellen. Sommige zware metalen hebben een negatieve invloed op het zenuwstelsel, de lever, de nieren en de bloedsomloop. Sommige kunnen reproductieve problemen of kanker veroorzaken. Wetenschappers gebruiken sommige plantensoorten om zware metalen en andere gifstoffen uit vervuilde grond te halen, maar het proces is riskant omdat andere organismen de planten kunnen consumeren, waardoor de gifstoffen in de voedselketen terechtkomen.