Inhoud
Het zonnestelsel bevat twee soorten planeten. De eerste vier, Mercurius tot Mars, zijn rotsachtige of "aardse" planeten. De buitenste vier, Jupiter tot en met Neptunus, zijn gas- of "Joviaanse" planeten. Hoewel de omstandigheden op deze planeten erg van elkaar kunnen verschillen, heeft elk type planeet een aantal overeenkomsten en biedt het zijn eigen uitdagingen als het gaat om exploratie en observatie.
Planeet formatie
Planeten vormen zich van het overgebleven materiaal dat rond een nieuwe ster bestaat. Dicht bij de ster heeft dit materiaal de neiging om solide te zijn en het resulteert in rotsachtige klonten die in elkaar botsen en geleidelijk aan groeien in schijven en latere bollen. Verder weg, bestaat de accretieschijf uit lichtere materialen zoals bevroren gassen, dus verre planeten vormen zich uit deze materialen. Terwijl de druk toeneemt met de dichtheid van planeten, wordt warmte gegenereerd, die de gassen ontdooit en de kenmerkende dikke atmosferen creëert die gasvormige planeten typeren.
Uiterlijk en samenstelling
Aardse planeten zijn verschillend, maar ze hebben allemaal bepaalde overeenkomsten. Elk heeft een solide oppervlak en een vorm van atmosfeer, hoewel het extreem dun kan zijn zoals die rond Mercurius en Mars. Gasplaneten hebben geen vast oppervlak, maar ze kunnen een rotsachtige kern hebben of een kern gevormd door gassen die door de intense druk diep in de planeet in een metaalachtige toestand zijn geduwd. Gasreuzen verzamelen ook vaak ringen van overgebleven materiaal die rond de planeet draaien, en deze kunnen variëren van bijna onmerkbaar, zoals Jupiters-ringen, tot extreem dichte en een van de meest identificeerbare kenmerken van de planeet, zoals het geval is met Saturnus.
Atmosferische verschillen
De atmosferische kenmerken van rots- en gasplaneten verschillen. Rotsachtige planeten kunnen een atmosfeer hebben die varieert van bijna onbestaand tot dik en onderdrukkend, zoals een met Venuss dichte atmosfeer met broeikasgassen. De aardse planeten in het zonnestelsel hebben een atmosfeer die voornamelijk bestaat uit gassen zoals koolstofdioxide, stikstof en zuurstof. De gasreuzen daarentegen bestaan hoofdzakelijk uit lichtere gassen zoals waterstof en helium. De intense zwaartekracht van deze grote planeten resulteert in een atmosfeer die dichter wordt naarmate je dichter bij de kern komt.
Exploratie-uitdagingen
Terrestrische planeten bieden de grootste mogelijkheid voor verkenning, omdat ruimteagentschappen naast orbitale observatie ook vaartuigen direct op het oppervlak kunnen landen. Landers hebben de maan, Mars en zelfs Venus onderzocht, hoewel die planetenatmosfeer het vaartuig dat de oppervlakte bereikte snel vernietigde. Gasreuzen hebben geen oppervlak om te verkennen, en beperken hun verkenning grotendeels tot orbitale sondes. NASA stortte de Galileo-sonde echter in de Jupiters-atmosfeer aan het einde van zijn missie in 2003, en de Huygens-missie in 2005 landde een ruimteschip op de maan van Saturnus, Titan.