Inhoud
Vulkaanuitbarstingen, hoewel meestal gezien als hevige, woedende explosies, kunnen het spectrum variëren van cataclysmische explosies tot milde, relatief tamme lava-uitstromen. Vulkaanuitbarstingen worden over het algemeen geassocieerd met hotspots en plaatgrenzen, die op bepaalde locaties over de hele wereld worden gevonden. Spleten, meestal te vinden langs plaatgrenzen, zijn voorzien van vulkanen die uitbarstingen produceren met een verschillende set kenmerken.
De feiten over kloven
Een kloof is een gebied waar de aardkorst zich verspreidt. Gedreven door tektonische krachten, kan het riftproces na verloop van tijd uiteindelijk leiden tot de opkomst van nieuwe continenten. Spleten zijn vaak smal en hebben steile kanten. De meeste kloven - en hun vulkanen - maken deel uit van mid-oceanische ruggen. Af en toe kunnen kloven zich echter geheel binnen grote landmassa's bevinden. Deze zeldzame continentale kloven kunnen worden geassocieerd met bestaande of zich ontwikkelende plaatgrenzen, of ze kunnen weg van elke plaatgrens worden geplaatst.
Spleetuitbarstingen
Hoewel het in zeldzame gevallen mogelijk is dat er andere soorten uitbarstingen optreden, is het type vulkaanuitbarsting dat bij een breuk optreedt meestal een spleetuitbarsting. Spleetuitbarstingen verschillen van vele soorten uitbarstingen elders - terwijl de meeste andere uitbarstingen vulkanisch materiaal met zich meebrengen dat uit een gecentraliseerde opening wordt verdreven, spleetuitbarstingen langs een smal lijnsegment. In alledaagse termen kan het algemene patroon van niet-scheurde vulkanen worden vergeleken met dat van ronde achtertuinzwembaden, terwijl spleetvulkanen meer verwant zijn aan schootbaden. Spleetuitbarstingen doen zich voor in de gedeelten van de kloof die worden achtergelaten door een bepaald soort magma dat bekend staat als basaltmagma. Het meest voorkomende magma-type in ruggen in de oceaan, basaltmagma heeft een lage viscositeit, wat betekent dat het dun en vloeibaar is.
Effusieve uitbarstingskenmerken
Samen dragen de kenmerken van lage viscositeit en laag gasgehalte bij aan effusieve uitbarstingen. Effusieve uitbarstingen zijn het tegenovergestelde van explosieve uitbarstingen. In een uitbarstende uitbarsting stroomt lava relatief rustig en gemakkelijk uit de vulkaan, in tegenstelling tot de gewelddadige uitbarstingen die vaak andere uitbarstingen kenmerken. De lava die wordt uitgeworpen tijdens de uitbarstende spleetuitbarstingen geassocieerd met kloven bereikt meestal geen grote hoogten, met veel ervan dat gewoon uit de zijkanten van de spleet stroomt.
Geografie en voorbeelden
Omdat de meeste kloven deel uitmaken van de oceaanruggen, vinden de meeste vulkaanuitbarstingen bij kloven onderwater plaats. De mid-Atlantische bergrug - een divergerende plaatgrens die de platen waarop Europa en Afrika liggen scheidt van de platen waarop de Amerika's liggen - is een van de belangrijkste locaties van de aarde voor spleetuitbarstingen. De eilandnatie IJsland ligt aan de mid-Atlantische bergrug, waardoor het een van de weinige plaatsen in de wereld is waar regelmatig uitbarstingen op het land kunnen worden waargenomen. De grootste lavastroom in de geregistreerde geschiedenis vond plaats als gevolg van een spleetuitbarsting van een IJslandse vulkaan. Een andere belangrijke plaats van kloofvulkanen is de East Pacific Rise, soms alleen de Pacific Rise genoemd, een oceaanrug die ongeveer evenwijdig loopt aan de westkust van Zuid-Amerika. Rift-uitbarstingen komen ook voor op het land in delen van Oost-Afrika, waar wetenschappers vermoeden dat zich een afwijkende grens begint te vormen. De wereldberoemde Mount Kilimanjaro en Mount Kenya maken deel uit van dit vulkanische kloofsysteem.