Inhoud
Chloorfluorkoolwaterstoffen zijn synthetische chemicaliën die de elementen chloor, fluor en koolstof bevatten. Ze bestaan normaal gesproken als vloeistoffen of gassen, en in vloeibare toestand hebben ze de neiging vluchtig te zijn. CFK's bieden een aantal voordelen voor de mens, maar deze wegen niet op tegen de schade die ze aan het milieu toebrengen. Naast dat ze broeikasgassen zijn en warmte vasthouden in de atmosfeer, putten ze de ozonlaag in de bovenste stratosfeer uit, waardoor mensen worden blootgesteld aan ultraviolette zonnestraling.
Geschiedenis
In het begin van de 20e eeuw gebruikten koelkastfabrikanten giftige chemicaliën zoals ammoniak, methylchloride en zwaveldioxide als koelmiddelen. Verschillende dodelijke ongevallen brachten mensen ertoe om hun koelkasten buiten te houden en fabrikanten op zoek te gaan naar een beter koelmiddel. Ze vonden er een in 1928, toen Thomas Midgley, Jr. en Charles Franklin Kettering Freon uitvonden, de handelsnaam van Dupont Co. voor chemicaliën die ook bekend staan als chloorfluorkoolwaterstoffen. Als een niet-toxisch en niet-ontvlambaar alternatief voor de chemicaliën die in gebruik waren, werd Freon beschouwd als een wondermiddel tot de jaren 1970, toen wetenschappers het effect ervan op de ozonlaag van de aarde ontdekten.
Toepassingen
Het Montreal Protocol, een internationale overeenkomst uit 1987 waarin het gebruik van CFK's wordt afgebouwd, bevat vijf toepassingen voor de verbindingen. CFC's zijn niet alleen effectieve koelmiddelen, maar ook uitstekende drijfgassen voor aerosolproducten en brandblussers. Ze zijn ook nuttig als oplosmiddelen voor toepassingen als metaalbewerking, stomerij en de productie van elektronische apparatuur. Het toevoegen van CFK's aan ethyleenoxide biedt een veiliger sterilisatieproduct voor ziekenhuizen en fabrikanten van medische apparatuur dan ethyleenoxide zelf. Ten slotte zijn CFK's een belangrijk onderdeel van kunststofschuimproducten die worden gebruikt in de bouw en voor isolatie van elektrische apparaten.
CFK's en de atmosfeer
Omdat het zulke inerte verbindingen zijn, kunnen CFK's 20 tot 100 jaar in de atmosfeer blijven. Dit geeft hen voldoende tijd om te migreren naar de bovenste stratosfeer, waar het energetische zonlicht op die hoogte hen afbreekt en vrij chloor vrijgeeft. Chloor is meestal niet beschikbaar in de atmosfeer, en het fungeert als een katalysator om ozon, een verbinding met drie zuurstofatomen, om te zetten in moleculaire zuurstof. Deze reactie verdunt de ozonlaag van de aarde en creëert een seizoensgebonden "gat" boven Antarctica. Daarnaast dragen CFK's ook bij aan het broeikaseffect, wat resulteert in de gestage opwarming van het oppervlak van de planeet.
Gevolgen van CFC-vervuiling
Hoewel CFK's goedaardig zijn in lage concentraties, kunnen hoge concentraties het hart, het centrale zenuwstelsel, de lever, de nieren en de longen beïnvloeden en kunnen extreem hoge niveaus doden. Van groter belang zijn echter de mogelijke gevolgen van aantasting van de ozonlaag en de opwarming van de aarde. Als het ozongat in Antarctica - of het recenter ontdekte Arctische gat - zich over bevolkte gebieden uitbreidt, kunnen mensen meer gevallen van huidkanker en staar ervaren. Bovendien kunnen verhoogde niveaus van UVB-straling de voedselvoorziening beïnvloeden.Opwarming van de aarde kan leiden tot ernstige weersverschijnselen, zoals stormen, tornado's, droogte en ongewoon zware neerslag, die allemaal het verlies van mensenlevens en eigendommen tot gevolg kunnen hebben.