Inhoud
Mensen investeren veel tijd en geld in het uiterlijk van hun haar. Hoewel we chemisch weten waarom haar is gekleurd zoals het is, valt er nog veel te leren over de genetica achter haarkleur. En de vraag waarom mensen de diversiteit aan natuurlijke haarkleuren vertonen die we zien, van blond tot zwart tot bruin tot rood, kunnen sleutels zijn voor een deel van onze evolutionaire geschiedenis.
Evolutie
Volgens de geneticus Luigi L. Cavalli-Sforza, kan de verscheidenheid aan haarkleuren die we tegenwoordig bij mensen zien het gevolg zijn van een kracht die seksuele selectie wordt genoemd. Seksuele selectie is een kracht, net als natuurlijke selectie, die evolutionaire banen vormt. Maar in tegenstelling tot natuurlijke selectie, is seksuele selectie specifiek gericht op eigenschappen die verband houden met het verkrijgen van partners.
Volgens deze theorie kan diversiteit in haarkleur het resultaat zijn van meer in het oog springende haarkleuren die toevallig ontstaan, en die zeldzame kleuren die hun eigenaren een voordeel geven als het ging om het aantrekken van een partner. Beter succes bij het aantrekken van een partner zou beter succes hebben opgeleverd bij het produceren van nakomelingen, die vervolgens de genen voor nieuwe haarkleuren zouden dragen en deze aan hun eigen nakomelingen zouden doorgeven.
kleurstof
Haarkleur wordt bepaald door twee soorten pigment, eumelanines en pheomelanins, die samen alle natuurlijke haarkleuren produceren die bij mensen worden waargenomen. ("Melanine" is de basisterm voor elk pigment of kleurstof in het haar of de huid.) Pheomelanins produceert de kleur rood en eumelanins kunnen zwarte of bruine pigmenten produceren.
Eumelanines bepalen hoe donker of licht het haar zal zijn. Een persoon die heel weinig bruine eumelanine produceert, heeft blond haar. Lage concentraties zwart eumelanine resulteren in grijs haar. Veel zwart of bruin eumelanine resulteert in donkerder haar.
Iedereen heeft ook wat pheomelanins (roodachtige) kleuren in hun haar. Een persoon met echt rood haar zal een hoge concentratie van feomelaninen produceren.
Genetische complexiteit
Fenotypes zijn de fysieke uitingen van het genotype van een persoon, of de unieke volgorde van DNA die de make-up van een persoon bepaalt. Maar het is niet altijd eenvoudig om fysieke eigenschappen rechtstreeks in kaart te brengen op de genen die ze produceren, omdat genen vaak op complexe manieren op elkaar inwerken. Genetische complexiteit is het geval met haarkleur, waarvan de onderliggende basis niet duidelijk wordt begrepen. Theorieën voor de genetische controle van haarkleur omvatten een multigene locus voor controle en een dominante / recessieve genrelatie.
Dominante / recessieve genrelatie
In een dominante / recessieve genrelatie moet een kind twee kopieën van het recessieve allel voor het gen (een van elke ouder) erven om die eigenschap (zoals haarkleur) in haar fenotype (of uiterlijk) tot uitdrukking te brengen. Een dominant / recessief model zou kunnen helpen verklaren hoe twee donkerharige ouders een blond kind kunnen produceren, maar dit model kan niet volledig alle variaties in menselijke haarkleur verklaren die tegenwoordig worden gezien.
Haar en veroudering
Simpel gezegd, grijstinten wanneer de haarzakjes stoppen met het produceren van melanine, met name de hierboven besproken eumelanines en pheomelanines. Ieder van ons wordt geboren met een beperkt aantal pigmentcellen in onze follikels. Het precieze aantal is genetisch bepaald. Naarmate we ouder worden, valt de pigmentproductie af en stopt dan, wat resulteert in grijs haar. Slecht dieet, roken en bepaalde ziekten kunnen het proces van pigmentverlies versnellen en leiden tot vroegtijdig grijs worden.