Inhoud
Ons zonnestelsel is 4,6 miljard jaar geleden ontstaan, zoals blijkt uit de datering van ruimterotsen die meteorieten worden genoemd. Het zonnestelsel vloeide samen uit een wolk van gas- en stofdeeltjes, waardoor de zon en de binnen- en buitenplaneten ontstonden. De binnenplaneten bestaan uit die in een baan rond de asteroïdengordel - Mercurius, Venus, Aarde en Mars. De buitenste, of Joviaanse, planeten die buiten de asteroïdengordel bestaan, bestaan uit Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Pluto had de titel van negende planeet vóór zijn herclassificatie in 2006 als een dwergplaneet door de International Astronomical Union. Pluto verschilt misschien niet van de vele objecten buiten de baan van Neptunus die ook rond de zon draaien en de baan van Neptunus wijzigen.
Sfeer en weer
••• Jupiterimages / Photos.com / Getty ImagesDe Joviaanse planeten behouden allemaal hun oorspronkelijke dikke atmosfeer omdat hun zwaartekracht en lage temperaturen ervoor zorgen dat gasdeeltjes in hun atmosfeer niet in de ruimte kunnen ontsnappen. Atmosferen beschermen planeten tegen de schadelijke straling van de zon en voorkomen dat energie de ruimte in vliegt.
Het Coriolis-effect, als gevolg van de snelle rotatie van een planeet, verwijst naar de verdeling van warme lucht naar de poolgebieden, waardoor gebieden met veel wind en kalmte worden veroorzaakt. De Joviaanse planeten genereren allemaal orkaanachtige stormen als reactie op overdreven Coriolis-effecten. Astronomen hebben de voortgang van langdurige stormen gevolgd, zoals de Grote Rode Vlek op Jupiter en de vergelijkbare Grote Donkere Vlek op Neptunus.
Samenstelling
Het condensatiemodel van het zonnestelsel veronderstelt dat het zonnestelsel is ontstaan in een wolk van gewelddadig wervelend stof en gas, waarbij de zon eerst in het midden van de massa wordt gevormd. Zwaardere elementen zoals nikkel en ijzer vestigden zich dichter bij de zon, terwijl lichtere elementen zoals waterstof en helium zich naar buiten verspreiden. Terwijl de elementen en gassen elkaar bewogen en met elkaar in botsing kwamen, begonnen ze samen te klonteren. De binnenplaneten vormden zich door de ophoping van rotsachtige deeltjes en de buitenste door de ophoping van ijzige materie. De binnenplaneten behielden kleinere, dichtere kernen, terwijl de buitenplaneten grotere kernen bezaten die weinig metaal of gesteente bevatten. De intense zwaartekracht van de grotere planeten bleef zwerfgassen opvangen om een dikke, gasvormige of ijzige atmosfeer te vormen.
Dichtheid
••• Ablestock.com/AbleStock.com/Getty ImagesDe dichtheid van een planeet - de verhouding tussen de massa van een object en zijn volume - weerspiegelt zijn samenstelling; metalen en rotsen vormen de dichtere binnenplaneten, terwijl ijs en gassen de buitenplaneten vormen. Wetenschappers meten de dichtheid van de aarde op 5,52 gram per kubieke centimeter, vergeleken met de dichtheid van water met 1 gram per kubieke cm. De binnenplaneten hebben allemaal een dichtheid vergelijkbaar met die van de aarde. De Joviaanse planeten hebben met hun ijs- en gasinterieurs dichtheden die dichter bij die van water liggen. Saturnus heeft een dichtheid minder dan water.
ringen
Alle Joviaanse planeten vertonen ringsystemen, hoewel Saturnus de anderen verkleint. Galileo observeerde voor het eerst de ringen van Saturnus in 1610. Eerst dachten astronomen dat Saturnus drie ringen had; Uit de moderne verkenning van de ringen door de Voyager-missies bleek echter dat de drie ringen in feite honderden kleinere ringen omvatten, gemaakt van onbekende deeltjes en bevroren water. De ringen van Jupiter en Uranus lijken donker, mogelijk omdat ze geen ijs bevatten dat licht reflecteert. Een zeer dunne ring of gedeeltelijke ring kan Neptunus omringen. Het uiteenvallen van satellieten of asteroïden die te dicht bij een planeet waren afgedreven, kan het bestaan van planetaire ringen verklaren.
satellieten
In tegenstelling tot de binnenplaneten die relatief weinig natuurlijke satellieten hebben, bezitten de Joviaanse planeten talloze manen. Vierenzestig bekende manen draaien om Jupiter, met Ganymedes de grootste maan in het zonnestelsel, zelfs groter dan Mercurius. Saturnus heeft 33 bekende manen, en een van zijn manen, Titan, vertoont een griezelige gelijkenis met de vroegste stadia van de evolutie van de aarde. Uranus bezit 27 natuurlijke satellieten, terwijl Neptunus er 13 heeft.
Magnetische velden
Sterke magnetische velden ontstaan diep in de buitenplaneten, aangedreven door elektrische stromen gegenereerd door de beweging van vloeistoffen, namelijk vloeibare waterstof. De buitenplaneten hebben magnetische velden die vele malen groter zijn dan elk van de binnenplaneten, inclusief de aarde. De gigantische planeten hebben uitgesproken magnetosferen geproduceerd door de combinatie van hun snelle rotaties en sterke magnetische velden. De magnetosfeer van een planeet definieert het gebied rond de planeet dat deeltjes via zijn magnetisch veld opsluit. Deeltjes die afkomstig zijn van de zon - de zonnewind - werken samen met de magnetosfeer om briljante lichtshows te produceren aan de noord- en zuidpool die auroras worden genoemd.