Inhoud
In het late Trias ervoer de aarde catastrofe op een schaal zonder weerga in de menselijke geschiedenis. Ongeveer 200 miljoen jaar geleden, in slechts een korte hartslag van geologische tijd, verdween meer dan de helft van alle soorten op aarde voor altijd. Wetenschappers hebben lang geprobeerd te begrijpen hoe zoveel soorten zo snel konden zijn omgekomen.
Modern onderzoek heeft het laat-Trias-massale uitsterven gekoppeld aan een aantal vreemde maar verwoestende veranderingen in de aardatmosfeer die rond dezelfde tijd plaatsvonden.
In deze post gingen we in op enkele van de mogelijke oorzaken van de atmosferische omstandigheden en precies hoe de atmosfeer eruitzag in deze tijd.
Oorzaken
Het is niet helemaal zeker waarom de aardatmosfeer 200 miljoen jaar geleden dramatisch veranderde. Wetenschappers geloven dat een reeks grote vulkaanuitbarstingen ongeveer 201 miljoen jaar geleden de oorzaak waren.
Deze uitbarstingen lieten enorme lavastromen langs de randen van de Noord-Atlantische Oceaan achter en stoten veel CO2 in de atmosfeer uit. Enorme hoeveelheden van dit broeikasgas veroorzaakten de opwarming van de aarde, die op zijn beurt ijs smolt dat ingesloten methaan bevatte en leidde tot verdere opwarming.
Toenemende CO2-concentraties zouden de oceanen ook zuurder hebben gemaakt, een andere mogelijke oorzaak van het uitsterven van de massa.
Een andere theorie over de drastische veranderingen in de aardatmosfeer in die tijd was een explosie van methaan in de diepste gebieden van de zeebodem. Dit zorgde ervoor dat gigaton methaan het milieu overspoelde, wat zou kunnen leiden tot een drastisch klimaat en atmosferische verandering (ga later meer in op deze theorie).
Zuurstof
De aardatmosfeer aan het einde van het Trias bevatte dezelfde soorten gassen die ze tegenwoordig doet - stikstof, zuurstof, kooldioxide, waterdamp, methaan, argon en andere gassen in sporenhoeveelheden. De concentraties van sommige van deze gassen waren echter heel anders.
Met name laat-triaslucht bevatte de laagste zuurstofgehalten in meer dan 500 miljoen jaar. Minder zuurstof maakte het moeilijker voor dieren om te groeien en zich voort te planten en beperkte hun leefgebieden. Hogere hoogten werden onbewoonbaar omdat de zuurstofconcentraties op grote hoogte zelfs lager waren dan die op zeeniveau, te laag voor de meeste diersoorten om te verdragen.
Na deze periode namen de zuurstofniveaus geleidelijk toe, waardoor de soorten en organismen die bekend waren, konden evolueren en ontwikkelen. Men geloofde dat direct na 200 miljoen jaar geleden grote groepen oceaanbewoners, diatomeeën genaamd, het zuurstofniveau in de atmosfeer drastisch verhoogden.
Kooldioxide
Koolstofdioxideconcentraties waren echter nog belangrijker. Wetenschappers schatten een twee- of drievoudige toename van het koolstofdioxidegehalte gedurende een relatief korte periode van geologische tijd. Uiteindelijk bereikten ze niveaus die ongeveer vier keer zo hoog waren als de vandaag waargenomen concentraties.
Koolstofdioxide is een broeikasgas; het kan fungeren als een deken en warmte vasthouden in de atmosfeer, dus de aarde blijft warmer dan anders. Een snelle toename van de CO2-concentraties zou grote veranderingen in het aardklimaat kunnen hebben veroorzaakt, wat tot massale uitsterving zou hebben geleid.
methaan
Naarmate de CO2-niveaus sprongen, hadden stijgende temperaturen methaanhoudende ijsafzettingen op de zeebodem kunnen smelten. Het gesmolten ijs heeft waarschijnlijk gedurende een relatief korte periode grote hoeveelheden methaan in de atmosfeer vrijgelaten. Methaan is een nog krachtiger broeikasgas dan CO2.
Studies door wetenschappers van de Universiteit Utrecht suggereren dat methaangehalten 200 miljoen jaar geleden snel zijn gestegen. In totaal kwam in minder dan 30.000 jaar zo'n 12 biljoen ton koolstof in de vorm van koolstofdioxide of methaan vrij.
De onderzoekers van de Universiteit Utrecht zijn van mening dat deze snelle veranderingen in de atmosfeer waarschijnlijk enorme en snelle klimaatverandering hebben veroorzaakt die op hun beurt tot het massale uitsterven hebben geleid.