Inhoud
- Fermentatie versus cellulaire ademhaling
- Glycolyse: de afbraak van suiker voorafgaand aan gisting
- Glycolyse vereist geen zuurstof
- Van glycolyse tot gisting
- ATP en energieproductie via gisting
- Gebruik voor gisting
De productie van energie uit organische verbindingen, zoals glucose, door oxidatie met behulp van chemische (meestal organische) verbindingen vanuit een cel als "elektronenacceptoren" wordt genoemd fermentatie.
Dit is een alternatief voor cellulaire ademhaling waarbij elektronen uit glucose en andere verbindingen die worden geoxideerd worden overgebracht naar een acceptor die van buiten de cel wordt gebracht, meestal zuurstof. Dit is een alternatief voor cellulaire ademhaling (zonder zuurstof kan cellulaire ademhaling niet optreden).
Fermentatie versus cellulaire ademhaling
Hoewel vergisting kan plaatsvinden onder anaërobe (zuurstofgebrek) omstandigheden, kan het ook gebeuren wanneer zuurstof overvloedig aanwezig is.
Gist geeft bijvoorbeeld de voorkeur aan fermentatie boven cellulaire ademhaling als er voldoende glucose beschikbaar is om het proces te ondersteunen, zelfs als er voldoende zuurstof beschikbaar is.
Glycolyse: de afbraak van suiker voorafgaand aan gisting
Wanneer energierijke suiker - met name glucose - een cel binnenkomt, wordt deze afgebroken in een proces dat glycolyse wordt genoemd. Glycolyse is een eerste vereiste voor zowel cellulaire ademhaling als fermentatie.
Het is een veel voorkomende weg voor de afbraak van suiker, wat kan leiden tot gisting of cellulaire ademhaling.
Glycolyse vereist geen zuurstof
Glycolyse is een oud biochemisch proces, dat heel vroeg in de evolutionaire geschiedenis is ontstaan. De kernreacties voor glycolyse werden "uitgevonden" door micro-organismen lang voordat de fotosynthese evolueerde, die ongeveer 3,5 miljard jaar geleden opkwam, maar waarvoor ongeveer 1,5 miljard jaar nodig zou zijn om de zeeën en atmosfeer met een aanzienlijke hoeveelheid zuurstof te vullen.
Zo zijn zelfs complexe eukaryoten (het biologische domein dat het dieren-, planten-, schimmels- en protistische koninkrijk omvat) in staat om energie te produceren zonder ademhaling, zonder zuurstof, enz. In gist, die behoren tot het schimmelkoninkrijk, de chemische producten van glycolyse worden gefermenteerd om energie voor de cel te produceren.
Van glycolyse tot gisting
Aan het einde van de glycolyse zal de zes koolstofstructuur van glucose zijn opgesplitst in twee moleculen van de drie koolstofverbinding genaamd pyruvaat. Ook geproduceerd is de chemische NADH, van een meer "geoxideerde" chemische stof genaamd NAD +.
In gist ondergaat pyruvaat "reductie", het verkrijgen van elektronen, die vervolgens worden overgebracht van de eerder in glycolyse geproduceerde NADH om acetaldehyde en kooldioxide op te leveren.
Acetaldehyde wordt vervolgens verder gereduceerd tot ethylalcohol, het uiteindelijke gistingsproduct. Bij dieren, inclusief mensen, kan pyruvaat worden gefermenteerd wanneer de beschikbaarheid van zuurstof laag is. Dit geldt vooral in spiercellen. Wanneer dit gebeurt, hoewel kleine hoeveelheden alcohol worden geproduceerd, wordt het grootste deel van het pyruvaat uit glycolyse niet gereduceerd tot alcohol, maar eerder tot melkzuur.
Hoewel melkzuur dierlijke cellen kan verlaten en kan worden gebruikt om energie in het hart te produceren, kan het zich in de spieren ophopen, wat pijn en verminderde atletische prestaties veroorzaakt. Dit is het "brandende" gevoel dat je voelt na het tillen van gewichten, rennen voor een lange periode van tijd, zingen, tillen van zware dozen, etc.
ATP en energieproductie via gisting
De universele energiedrager in cellen is een chemische stof die bekend staat als ATP (adenosinetrifosfaat). Als ze zuurstof gebruiken, kunnen cellen ATP produceren via glycolyse gevolgd door cellulaire ademhaling - zodanig dat één molecuul glucosesuiker 36-38 ATP-moleculen oplevert, afhankelijk van het celtype.
Van deze 36-38 ATP-moleculen worden er slechts twee geproduceerd tijdens de glycolysefase. Als dus fermentatie wordt gebruikt als alternatief voor cellulaire ademhaling, produceren cellen veel minder energie dan wanneer ze ademhaling gebruiken. In zuurstofarme of anaërobe omstandigheden kan fermentatie echter een organisme in leven houden en overleven, omdat ze anders geen ademhaling zouden hebben zonder zuurstof.
Gebruik voor gisting
Mensen gebruiken het fermentatieproces voor ons eigen voordeel, vooral als het gaat om eten en drinken. Broodbereiding, bier- en wijnproductie, augurken, yoghurt en kombucha gebruiken allemaal het gistingsproces.