Inhoud
De snelheid van een chemische reactie verwijst naar de snelheid waarmee reactanten worden omgezet in producten, de stoffen die uit de reactie worden gevormd. Botsingstheorie legt uit dat chemische reacties met verschillende snelheden optreden door voor te stellen dat er, om een reactie te laten verlopen, voldoende energie in het systeem moet zijn om de reactantdeeltjes te laten botsen, chemische bindingen te breken en het eindproduct te vormen. De massa van de reactantdeeltjes bepaalt de hoeveelheid blootgesteld oppervlak voor mogelijke botsingen.
Reactietarieven
Verschillende factoren, waaronder de massa en concentratie van deeltjes die beschikbaar zijn om te reageren, beïnvloeden de snelheid van een chemische reactie. Alles wat het aantal botsingen tussen deeltjes beïnvloedt, heeft ook invloed op de reactiesnelheid. Kleinere reactantdeeltjes met minder massa vergroten de kans op botsingen, wat de reactiesnelheid verhoogt. Een enorm complex molecuul met op afstand reagerende locaties zal traag reageren, ongeacht hoeveel botsingen er plaatsvinden. Dit resulteert in een langzame reactiesnelheid. Een reactie waarbij minder massieve deeltjes betrokken zijn en er meer oppervlakte beschikbaar is voor botsingen zal sneller verlopen.
Concentratie
De concentratie van de reactanten bepaalt de snelheid van de reactie. In eenvoudige reacties versnelt een toename van de concentratie van reactanten de reactie. Hoe meer botsingen na verloop van tijd, hoe sneller de reactie kan verlopen. De kleine deeltjes hebben minder massa en meer oppervlakte beschikbaar voor de botsingen van andere deeltjes. In andere meer complexe reactiemechanismen is dit echter niet altijd waar. Dit wordt vaak waargenomen bij reacties met enorme eiwitmoleculen met grote massa's en ingewikkelde structuren met diep ingegraven reactieplaatsen die niet gemakkelijk door botsingsdeeltjes kunnen worden benaderd.
Temperatuur
Verwarming brengt meer kinetische energie in de reactie, waardoor de deeltjes sneller bewegen zodat meer botsingen optreden en de reactiesnelheid toeneemt. Het kost minder warmte om kleinere deeltjes met minder massa te activeren, maar het kan negatieve resultaten hebben met grote massieve moleculen, zoals eiwitten. Te veel warmte kan eiwitten denatureren door ervoor te zorgen dat hun structuren energie absorberen en de bindingen breken die de secties van de moleculen bij elkaar houden.
Deeltjesgrootte en massa
Als een van de reactanten een vaste stof is, zal de reactie sneller verlopen als deze tot poeder wordt gemalen of uit elkaar wordt gebroken. Dit vergroot zijn oppervlak en stelt meer kleine deeltjes met een kleinere massa maar een groter oppervlak bloot aan de andere reactanten in de reactie. De kans op deeltjesbotsingen neemt toe naarmate de reactiesnelheid toeneemt.
Een grafiek die de tijd uitzet tegen de totale hoeveelheid geproduceerd product laat zien dat chemische reacties gewoonlijk beginnen met een hoge snelheid wanneer de reactantconcentraties het grootst zijn en geleidelijk vertragen naarmate de reactanten uitgeput zijn. Wanneer de lijn een plateau bereikt en horizontaal wordt, is de reactie beëindigd.