Inhoud
Verwering, of de afbraak van rotsen, speelt een sleutelrol bij het ondersteunen van het leven op aarde. Verwering produceert de grond waardoor onze planeet een breed scala aan terrestrische planten kan hebben. Nieuw gevormde bodems bestaan voornamelijk uit verweerde gesteenten en minerale deeltjes. Terwijl planten groeien, afsterven en ontleden, wordt de grond verrijkt met organische stof, ook bekend als humus. De snelheid waarmee gesteenten ontleden wordt beïnvloed door een aantal factoren.
Minerale samenstelling
Eén type verwering, bekend als chemische verwering, werkt met verschillende snelheden, afhankelijk van de chemische samenstelling van aangetaste stenen. Twee van de belangrijkste chemische verweringsprocessen zijn oxidatie en carbonatatie. Oxidatie, beter bekend als roestvorming, verzwakt rotsblootstelling aan lucht. Het proces veroorzaakt rode of bruine verkleuring, zoals in verweerd basalt. Rotsen met een hoog ijzergehalte zijn het meest vatbaar voor oxidatie. Carbonisatie treedt op wanneer koolstofdioxide uit de atmosfeer vermengt met water om zwak koolzuur te vormen. Koolzuur heeft vooral invloed op rotsen met een hoog calcietgehalte, zoals kalksteen en marmer.
Type rooster
Silicaatmineralen bestaan uit kristalroosters op basis van chemische combinaties van silicium en zuurstof die een zich herhalend rooster vormen. Als de silicium-zuurstofgroepen rechtstreeks aan elkaar binden, verloopt het verwergen langzamer. Als sommige van de zuurstofatomen zich echter binden aan een intermediair element, is het rooster minder duurzaam. Het kristalrooster voor kwarts, een langzaam verwerend gesteente, gebruikt bijvoorbeeld alleen silicium-zuurstofbindingen. In tegenstelling, olivijn verweert zeer snel. In het olivijnrooster verbinden veel van de zuurstofatomen zich met magnesium of ijzer in plaats van silicium.
Temperatuur
Klimaat beïnvloedt de weersinvloeden op twee verschillende manieren. Chemische verwering verloopt sneller in warme omgevingen, omdat verhoogde temperaturen veel chemische reacties versnellen die rotsen afbreken. De snelheid van fysiek verwering is daarentegen hoger in koelere gebieden, met name die dicht bij het vriespunt zweven. In dergelijke gebieden is vorstwiggen een belangrijk verweringsproces, waarbij vloeibaar water in poriën of breuken in rotsen sijpelt en vervolgens bevriest.
Water en zout
Zowel chemische verwering als fysische verwering worden gemaximaliseerd in natte omgevingen. Vorstvorming is afhankelijk van de beschikbaarheid van water en het chemische carbonisatieproces vereist zowel water als koolstofdioxide. Water kan ook rechtstreeks door rotswerking weerstaan door middel van hydraulische actie of door productie van zure regen. Gebieden met een hoog zoutgehalte ervaren ook verhoogde weersinvloeden door het fenomeen van zoutwiggen. Wanneer zout water in rotsen sijpelt, kunnen kleine kloven uit elkaar worden getrokken door groei van zoutkristallen wanneer het water verdampt.