Inhoud
Er zijn maar liefst 15.000 soorten zeesponsjes (of porifera, om de wetenschappelijke naam te gebruiken). De vele soorten zeesponsjes zijn vaak briljant gekleurd en de skeletten van sommige worden eigenlijk gebruikt als (dure) commerciële sponzen. Porifera betekent "poriënhoudend" - over het hele lichaam van de spons zijn kleine poriën, waardoor het water krijgt en daarmee voedsel en zuurstof. Als het eenvoudigste meercellige dier, doen sponzen dingen anders dan de meeste andere dieren, inclusief ademhalen.
Leven als een spons
••• Jupiterimages / Photos.com / Getty ImagesEr zijn veel beperkingen aan het zijn van een spons. Als sessiele wezens zijn ze permanent op één plek bevestigd en kunnen ze niet op zoek gaan naar voedsel. Sponzen moeten het doen met wat er ook is - wat toevallig water is. De anatomie van de spons is ontworpen om hen in staat te stellen de voedingsstoffen te verkrijgen die ze nodig hebben om te leven uit het water dat er doorheen stroomt en de organismen in het water. Er zijn echter nog meer beperkingen aan het zijn van een spons. Zeesponzen hebben geen organen en geen echt weefsel. Volgens het Maui Ocean Center: "Op de schaal van evolutie is een spons slechts één stap boven een amoebe." Zonder ademhalingsorganen of -systeem moeten sponzen een andere manier vinden om gassen met hun omgeving uit te wisselen, wat voor iedereen noodzakelijk is levende organismen.
Verklarende woordenlijst
"Ademhaling" en "ademhaling" zijn termen die veel in de war raken. "Ademen" wordt vaak gebruikt om te verwijzen naar externe ademhaling of het proces om lucht in het lichaam te trekken om zuurstof te krijgen en het te verdrijven om kooldioxide kwijt te raken. Interne ademhaling verwijst naar wat er in het lichaam gebeurt, of de uitwisseling van zuurstof en kooldioxide door een ademhalingsmembraan. Dit proces wordt vaak eenvoudig "gasuitwisseling" genoemd. De spons is zo eenvoudig dat hij geen speciaal deel van zijn lichaam heeft waar gasuitwisseling plaatsvindt, noch is er een onderscheid tussen interne en externe ademhaling.
Mechanisme
••• Comstock Images / Stockbyte / Getty ImagesTen eerste moet zuurstofhoudend water door het lichaam van de spons worden verdeeld. De kleine poriën, ostia genoemd, van de spons trekken water erin en het water circuleert door zijn lichaam door de werking van cellen die choanocyten worden genoemd. De choanocytencellen zijn uitgerust met flagella, whiplike structuren die rond bewegen en water door de spons duwen. Terwijl water door en uit de spons wordt gedreven, worden voedsel en zuurstof naar de spons gebracht en worden afval en koolstofdioxide verwijderd.
Werkwijze
Gasuitwisseling vindt plaats in een spons door eenvoudige diffusie over elk celmembraan. Gasuitwisseling vindt altijd plaats door diffusie, waarbij de gassen zich verplaatsen van waar ze het meest geconcentreerd zijn naar waar ze het minst geconcentreerd zijn, waarbij koolstofdioxide in de ene richting beweegt en zuurstof in de andere. Bij mensen gebeurt dit over het alveolaire capillaire membraan in de longen.
Betekenis
Mensen kunnen niet "ademen" zoals de spons, omdat diffusie te langzaam is voor de behoeften van het menselijk lichaam. Om dingen te versnellen, hebben mensen een speciaal ademhalingsoppervlak ontwikkeld dat het oppervlak voor gasuitwisseling vergroot. De bloedsomloop versnelt ook dingen door de gassen tussen het ademhalingsoppervlak en cellen diep in het lichaam te transporteren. De spons voldoet echter alleen aan de vereisten voor ademhaling door diffusie: een groot, vochtig gebied voor gasuitwisseling in de vorm van cellen die zich nooit meer dan 1 mm van de plaats van uitwisseling bevinden.